Sıkça Sorulan Sorular

Organ Naklinde Psikolojik Boyutlar - Klinik Psikolog Zeren Kadıoğlu

Psikoterapi; çeşitli zihinsel hastalıkları ve duygusal zorlukları olan insanlara yardım etmenin bir yoludur. Psikoterapi, bir kişinin daha işlevsel olabilmesi ve iyilik halini artırabilmesi için rahatsız edici belirtilerin ortadan kaldırılmasına veya kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Psikoterapinin yardımcı olduğu sorunlar arasında; günlük yaşamla baş etmedeki güçlükler, travma, tıbbi hastalık veya kaybın etkisi, depresyon veya kaygı gibi belirli ruhsal sıkıntılar sayılabilir. Psikoterapi, ilaç veya diğer terapilerle birlikte kullanılabilir.

Terapi; bireysel, aile, çift veya grup ortamında yapılabilir ve hem çocuklara hem de yetişkinlere yardımcı olabilir. Seanslar genellikle haftada bir kez yapılır ve yaklaşık 45- 50 dakika arasında sürer. Hem hastanın hem de terapistin psikoterapiye aktif olarak katılması gerekir. Bir kişi ile terapisti arasındaki güven ve ilişki, birlikte etkili bir şekilde çalışmak ve psikoterapiden yararlanmak için esastır.

Psikoterapinin hedefleri ve ne sıklıkta ve ne kadar süreyle buluşulacağına ilişkin düzenlemeler hasta ve terapist tarafından ortaklaşa planlanır.

Gizlilik, psikoterapinin temel bir gereksinimidir. Ayrıca, hastalar kişisel duygu ve düşüncelerini paylaşsalar da, terapist-danışan arasındaki ilişkinin seanslar dışına taşınması hiçbir zaman uygun, kabul edilebilir veya yararlı değildir.

En sık uygulanan psikoterapi çeşitleri:

  • Bilişsel davranışçı terapi, insanların zararlı veya etkisiz olan düşünce ve davranış kalıplarını belirlemelerine ve değiştirmelerine yardımcı olur ve bunları daha doğru düşünceler ve işlevsel davranışlarla değiştirir. Bir kişinin mevcut sorunlara ve bunların nasıl çözüleceğine odaklanmasına yardımcı olabilir.
    BDT, depresyon, anksiyete, travma ile ilgili bozukluklar ve yeme bozuklukları dahil olmak üzere çeşitli bozuklukların tedavisinde yardımcı olabilir. Örneğin, BDT, depresyonu olan bir kişinin, depresyona katkıda bulunan olumsuz düşünce kalıplarını veya davranışlarını tanımasına ve değiştirmesine yardımcı olabilir.
  • Psikodinamik psikoterapi, davranışların ve ruhsal sağlığın çocukluk deneyimlerinden ve bilinçdışı (kişinin farkındalığının dışında) tekrarlayan düşünce veya duygulardan etkilendiği fikrine dayanır. Kişi, kendi farkındalığını geliştirmek ve eski kalıplarını değiştirmek için terapistle birlikte çalışır; böylece yaşamının kontrolünü daha eksiksiz bir şekilde üstlenebilir.
  • Psikanaliz, psikodinamik terapinin daha yoğun bir şeklidir. Seanslar genellikle haftada üç veya daha fazla kez yapılır.
  • Destekleyici terapi, hastaların kendi kaynaklarını geliştirmelerine yardımcı olmak için rehberlik ve teşvik kullanır. Destekleyici psikoterapi, hastaların ruh sağlığı durumlarıyla ilgili ve sırayla hayatlarının geri kalanını etkileyen sorunlarla baş etmelerine yardımcı olur.

Psikodinamik psikoterapi, şimdiki davranışlarımızın geçmiş deneyim ve ilişki dinamiklerimiz tarafından belirlendiği psikanalitik fikri paylaşmaktadır. Bu terapi türü size reçete edilen veya verilen bir tedavi değildir: onun içinde aktif bir rol oynarsınız. Böylece kendinizle ve başkalarıyla, çevrenizle nasıl ilişki kurduğunuzu derinlemesine keşfedebilirsiniz.

Daha iyi başa çıkmak ve gelişmek için, önceki yaşam deneyimlerimizi ve ilişkilerimizin yanı sıra bilinçdışımızı ve geçmişimizin bize bıraktığı, öğrenmemiz ve değiştirmemiz gerekebilecek inançları keşfetmemiz gerekir.

Psikanalizden farklı olarak, psikodinamik psikoterapide bir terapistle çalışmak aynı zamanda bilinçli düşüncenize, mevcut ilişki ve zorluklarınıza bakmayı da içerir. Bu psikoterapi türü, işlevsel olmayan başa çıkma kalıplarına (‘savunma mekanizmaları’) bakmak, bastırılmış anıları ortaya çıkarmak ve bilinçdışınızı keşfetmek anlamına gelebilir. Psikodinamik psikoterapide danışan terapist ilişkisi bir terapi aracı olarak kullanır. Buna aktarım ilişkisi denmektedir; terapi ilerledikçe terapiste geçmişinizden önemli bir kişiymiş gibi yanıt verdiğiniz yerdir. Örneğin, terapiste karşı ani bir öfke veya sempati hissedebilirsiniz. Aktarım, çocukluktan yetişkinliğe kendi gelişim yolunuzu ve başkalarıyla olan çözülmemiş sorunlarınızı anlama fırsatı yaratır.

Bir psikoterapiste gitmeye karar verdiğinizde mümkünse öncesinde ilgili uzmana ulaşarak ya da araştırarak çalışma biçiminin nasıl olduğunu, hangi ekolle çalıştığını ve kısaca terapiye geliş amacınızdan bahsederek birlikte çalışmaya uygun olup olmayacağınızı öğrenebilirsiniz. Çoğu uzman sizinle yaptığı ilk görüşmede sorununuzu / psikoterapi için olan motivasyonunuzu belirleyerek kendi çalıştığı ekolden fayda görüp göremeyeceğinizi, uygunluğunuzu değerlendirmekte ve sizi buna göre yönlendirmektedir.

Araştırmalar, psikoterapi desteği alan çoğu kişinin semptomlarda rahatlama yaşadığını ve yaşamlarında daha iyi işlev görebildiğini gösteriyor. Düzenli psikoterapinin duygu ve davranışları iyileştirdiği ve beyin ve vücuttaki olumlu değişikliklerle bağlantılı olduğu gösterilmiştir.

Beyin görüntüleme tekniklerinin kullanılmasıyla yapılan çok sayıda çalışma, psikoterapi görmenin bir sonucu olarak kişilerde beyin değişiklikleri tanımlamıştır. Çoğu durumda, psikoterapiden kaynaklanan beyin değişikliklerinin, ilaçtan kaynaklanan değişikliklere benzer olduğu görülmüştür.